بسیاری از مردم خلاقیت را یک ویژگی ذاتی نمی دانند بلکه آن را حاصل مهارت هایی می دانند که فرد می آموزد. میتوانید به این موضوع فکر کنید که یک کودک خلاق چه ویژگی هایی میتواند داشته باشد؟!
داشتن خلاقیت و ذهنی خلاق برای انجام فعالیت های زندگی بسیار مهم است. داشتن یک ذهن خلاق باعث می شود تا افراد از چیزهایی که در زندگی همیشه به آن عادت داشته اند، فاصله بگیرند و چیزهای جدیدتری را در ذهن خود پرورش دهند.
14 راهکار برای تربیت کودک خلاق
اگر می خواهید کودکانی مبتکر داشته باشید، آموزش هنر به آنها یکی از روش های عالی است. اما روش های دیگری هم وجود دارد که می توانید با به کار بستن آنها، کودکی خلاق تربیت کنید. تمام انسان ها خلاق متولد می شوند. خلاقیت به کارگیری تخیل و ابتکار در حل مساله ای به روش دیگر است. بسیاری از مردم خلاقیت را ویژگی ذاتی نمی دانند بلکه آن را حاصل مهارت هایی می دانند که فرد می آموزد و به آن بیش از پیش بها می دهد. اگر می خواهید کودکانی مبتکر داشته باشید، آموزش هنر به آنها یکی از روش های عالی است. اما روش های دیگری هم وجود دارد که می توانید با به کار بستن آنها، کودکی خلاق تربیت کنید.
1.خودتان الگو باشید
در مورد مسائل مختلف، راه حل های متفاوتی در نظر بگیرید و تعصب به خرج نداده و به عقاید تازه و نو توجه نشان دهید. به کودکتان نشان دهید برای یک مشکل، می توانید چندین راه حل ارائه دهید، بدون اینکه به دردسر بیفتید. اگر کودکتان از شما سوالی می پرسد، در پاسخ دادن به سؤال او، خلاقانه عمل کنید. می توانید قبل از پاسخ دادن، به کودک کمک کنید، خودش پاسخ هایی را حدس بزند. مثلاً اگر از شما می پرسد، «باران از کجا می آید؟» شما با این پاسخ شروع کنید، «خوب… از آسمان می آید.» بعد بلافاصله بپرسید، «دیگه چه چیزی از آسمان می آید؟» و به همین ترتیب ادامه دهید و سعی کنید، کودک را به تفکر وادارید. مثلاً اگر از شما می خواهد که برای او یک قلب بکشید، با روش های مختلف- مثلاً با خطوط صاف، نقطه چین، یا کشیدن گل های به شکل قلب -این کار را انجام دهید. بعد از او بخواهید که با روش های دیگری قلب بکشد.
2. وقت بازی، بدون الگوی ساختاری خاصی، در نظر بگیرید
به کودکتان اجازه دهید هرجور که مایل است، وقت بازی و نوع بازی خود را – تا زمانی که خطرناک نباشد- تنظیم کند. اسباب بازی هایی برای کودکانتان انتخاب کنید که هدف خاصی را دنبال نمی کنند و او می تواند برای آنها اهداف متفاوتی تعیین کند. او را تشویق کنید، نقاشی بکشد، رنگ آمیزی کند و یا ساختمان سازی انجام دهد. هرگز در بازی کودکتان مداخله نکنید و تا زمانی که خطری او را تهدید نمی کند، او را تصحیح نکنید. هر زمان که کودکتان کسل شده و حوصله اش سررفته است، یک خط داستانی برای او ترتیب دهید و از او بخواهید داستان را تمام کند. مثلاً می توانید عروسک هایش را کنار هم چیده و بگویید، آن ها می خواهند به مسافرت دور دنیا بروند. چطوری می توانند این کار را انجام دهند و از کدام مکان شروع کنند؟
3. منابع مورد نیاز را آماده کنید
فضاهای ویژه ای در خانه برای انجام فعالیت های پرسروصدا اختصاص دهید. حتی می توانید فضایی برای کارهای هنری مانند رنگ آمیزی، نقاشی، بدون اینکه همه جای خانه را به هم بریزد، برای او تعیین کنید. زمان تولد، نوروز و از این جشن ها، لباس مناسب برای تفریح او آماده کنید. می توانید از وسایل خانه، برای انجام کارهای متفاوت استفاده کنید. مثلاً از لوله های دستمال کاغذی برای ساخت شمشیر یا از کاغذ برای ساخت قایق استفاده کنید.
4. ایده پردازی کنید
زمانی را برای ارائه عقیده و ایده های جدید به منظور حل مشکلات، خلق فعالیت های جدید یا ساخت وسایل جدید، اختصاص دهید. هرگز قضاوت نکنید و در مورد اینکه چه چیزی می تواند منطقی باشد، صحبت نکنید. فقط از سیل ایده ها و پیشنهادها استقبال کنید. به دنبال «بهترین پیشنهاد» نباشید و روی روند تولید ایده ها متمرکز شوید. کاری به نتایج و یا ارزیابی ها نداشته باشید.
5. کودک تان را از اشتباه کردن، نترسانید
کودکان از خطا کردن و یا شکست خوردن بسیار می ترسند و همین ترس جلوی خلاقیت آنها را می گیرد. آن ها ممکن است از قضاوت شدن بترسند. بنابراین به او بگویید که شما هم در کودکی تان شکست هایی را تجربه کرده اید و تاکید کنید که اشتباه کردن ایرادی ندارد و همیشه باعث یادگیری می شود. موقع رنگ آمیزی، نگران از خط بیرون زدن نباشید. پوست بدن را گاهی آبی یا بنفش رنگ کنید. اگر کودکتان بابت اشتباه خود ناراحت است، گزینه های خلاقانه ای پیشنهاد دهید تا در تصحیح خطایش به او کمک کرده باشید. مثلاً اگر کودکتان، کتاب نقاشی اش را به اشتباه پاره کرده، با استفاده از چسب یا هر وسیله مناسب دیگر، آن را تعمیر کنید.
6. سؤال با پاسخ های متفاوت از کودک تان بپرسید
برخی از والدین سؤال هایی از کودکشان می پرسند که نمی توان برای آن پاسخ های متعددی در نظر گرفت. به جای این نوع سؤال ها، از او سؤال هایی بپرسید که بتواند چندین پاسخ خلاقانه برای آن ارائه دهد. مثلاً، به جای اینکه بپرسید،«آیا این گل زیباست؟» از او بپرسید، «چه گلی دوست دارد و چرا»
7. تماشای تلویزیون و یا بازی های رایانه ای را محدود کنید
استفاده دایمی از این ابزارها، کودک را گرفتار چاقی، مشکلات توجه، آشفتگی احساسی و یا مشکلات خواب می کند. به جای آن می توانید او را به فعالیت هایی چون خواندن، شنیدن موسیقی، تمرین نقاشی یا تمرین یک نمایشنامه تشویق کنید.
8. به جای نتیجه، روی فرآیند کار متمرکز شوید
وقتی کودکتان مشغول انجام کاری هست، او را تشویق کنید و در پایان کار به جای اینکه به او بگویید، «چه نقاشی زیبایی!»، از تلاش او تعریف کنید.
9. از کودک بخواهید موضوعات مورد علاقه خود را پیدا کند
شاید واقعاً دوست داشته باشید که کودکتان نواختن نوعی ساز را بیاموزد، اما به او اجازه دهید کاری را که خودش دوست دارد، انتخاب کند. کودک هرچه بیشتر آزادی عمل داشته باشد، خلاقیتش بیشتر خواهد شد.
10. او را در فعالیت های پر از خلاقیت شرکت دهید
می توانید کودکتان را به کلاس های طراحی، مجسمه سازی و یا سفالگری بفرستید. هنر، قوه خلاقه کودک را بسیار بالا می برد و کمک می کند تا خود واقعی اش را نشان دهد. البته فعالیت هایی را انتخاب کنید که کودک بتواند به وسیله آنها مهارت های اولیه مورد نیاز را بیاموزد و سپس با خلاقیت های خود نقاط خالی را پر کند.
11. کودکتان را با کودکان خلاق آشنا کنید
یادگرفتن برخی از فعالیت ها به وسیله کودکان دیگر، می تواند برای کودکتان بسیار جذاب، هیجان انگیز و آموزشی باشد. بنابراین شرایطی ترتیب دهید که کودکتان بتواند در کنار کودکان دیگر- البته با نظارت دورادور یک بزرگسال- بازی کرده و مهارت های جدید بیاموزد.
12. او را به یادگیری چندحسی تشویق کنید
کودکتان را در فعالیت هایی شرکت دهید که چندین حس را به کار می گیرد. از اطلاعات حرکتی، صدا، چشایی و بصری استفاده کنید. همچنین می توانید هنگام انجام دادن این فعالیت ها، موسیقی نیز به کار برید.
13. در تصمیم گیری به او کمک کنید
وقتی کودکتان در برابر خود چند انتخاب می بیند، سعی کنید با ارائه چند پیشنهاد خوب، به او در تصمیم گیری کمک کنید. در این مواقع از او باید بخواهید فواید و مضرات هر یک از انتخاب های خود را ارزیابی کند و در نهایت یکی از آنها را برگزیند.
14. تصمیم گیری های بد هم مفید هستند
هرگز در تصمیم گیری های اشتباه کودک خود دخالت نکنید. البته منظور مواردی است که او را در تهدیدی جدی قرار نمی دهد. کودکان با هر بار تصمیم گیری اشتباه و عواقب آن، درسی تازه از زندگی می آموزند.
کتاب یکی از راه های افزایش خلاقیت در کودکان
والدینی که برای کودکشان کتاب می خوانند، به رشد مهارتهای شنوایی و پرورش بینش در آنها کمک می کنند. بر اساس نتایج عملی اگر والدین به طور مکرر با فرزندان صحبت کنند آنها حرف زدن را خیلی زودتر یاد می گیرند.
خواندن و اشاره کردن به کلمات و تصاویر، صحبت کردن را به کودکان می آموزد. تشویق کودک به حرف زدن به او اعتماد و اطمینان می بخشد. کتابها بخش مهمی از رشد کودکان هستند زیرا به انها کمک می کند کلمات جدیدی را یادگرفته و خواندن را به انها می آموزد. به والدین توصیه می گردد که داستانهایی برای کودک انتخاب کنید و با تغییراتی که در آنها ایجاد می کنید منتظر پاسخ و واکنش کودک بمانید. توجه کنید این تغییرات متناسب با سطح سنی کودک باشد و بیان کننده مسائل غیر عادی و غیر طبیعی باشد.
